Wrocław Nadodrze Community Center – Upcycled Architecture 2013
II-ga nagroda w konkursie międzynarodowym
Dane
obiekt: bunkier z czasów II Wojny Światowej
lokalizacja: ul. Ołbińska, Wrocław
konkurs: Fentress Global Challenge 2013: Upcycled Architecture
zakres: projekt koncepcyjny
autor: Bartosz Adamiczka, Małgorzata Długiewicz, Patrycja Michera
powierzchnia działki: 2175 m²
powierzchnia użytkowa: 3080 m²
kubatura: 9100 m³
projekt: 2013-2014
wystawy: Międzynarodowa wystawa Wroclove Design 2014 – Dworzec Główny PKP Wrocław
Opis
W 2009 roku w mieście Wrocław podjęto inicjatywę rozpoczęcia procesu rewitalizacji, polegającego na adaptacji poniemieckich bunkrów na obiekty o funkcji publicznej. Wszystkie zostały wybudowane podczas drugiej wojny światowej i pozostawały, aż do teraz, puste. Obecnie dwa z pięciu oddano do użytku jako Archiwum Miejskie oraz Muzeum Współczesne Wrocławia. Ideą projektu jest kontynuacja tego planu i stworzenie sieci, która stałaby się zalążkiem szerszych zmian w mieście. Proponowane rozwiązanie zakłada wykorzystanie jeszcze trzech obiektów o nowej funkcji: Centrum Studenckiego, Podziemnego Teatru oraz Centrum Aktywizacji Społecznej Wrocław – Nadodrze (Wrocław- Nadodrze Community Center). Ostatni z nich został wybrany jako temat szczegółowych rozważań tego projektu.
Centrum Aktywizacji Społecznej Wrocław – Nadodrze znajduje się w dzielnicy Nadodrze, położonej blisko ścisłego centrum miasta. Dzięki licznym lokalnym pracowniom rękodzielniczym oraz galeriom sztuki, dzielnicę można uznać za interesujący fragment miasta. Niestety jest ona wciąż postrzegana jako niebezpieczny i zaniedbany obszar w mieście, głównie ze względu na problem alkoholu, narkotyków, braku aktywności społecznej oraz bezrobocia.
Celem tego projektu jest nie tylko zaprojektowanie zrównoważonego energetycznie obiektu, który uatrakcyjni okolicę, ale przede wszystkim wpłynie na lokalną społeczność. Dlatego też program obiektu oferuje przestrzenie dla różnych – społecznych i ekonomicznych, aktywności skierowanych do ludzi w różnym wieku. Cała strategia oparta jest na zasadzie czynnego udziału społeczeństwa – partycypacji. Oznacza to, że wszelkie aktywności: związane ze sztuką, warsztatami, nauką języka czy też sportem, zaszczepiane i realizowane będą przez osoby chcące dzielić się swoją wiedzą i umiejętnościami z innymi. Jednocześnie planuje się wprowadzenie przestrzeni biurowej (typu start-up), sal konferencyjnych, małej gastronomii oraz innych funkcji usługowych, mających na celu aktywizację zawodową i zwiększenie szans na zatrudnienie, dając tym samym możliwość małym firmom i wykonawcom na wejście na rynek.
Aby to osiągnąć, klaustrofobiczne wnętrze bunkra musiało zostać otwarte. Niepotrzebne ściany działowe zostały wyburzone. Część z nich została zamieniona na ruchome ściany, aby zwiększyć i ułatwić przekształcalność przestrzeni.
Największą ingerencją w konstrukcję i strukturę obiektu było stworzenie „zielonego rdzenia” rozciągającego się od samej góry budynku do samego dołu. Oprócz zieleni, która uczłowiecza wnętrze, zaproponowano system luster zapewniający maksymalną ilość światła słonecznego wewnątrz bunkra. Innym, bardzo ważnym posunięciem, było wypełnienie obiektu rozwiązaniami związanymi z projektowaniem zrównoważonym, tworzącymi zintegrowaną sieć. Zastosowano między innymi systemy oparte na zarządzaniu, odzysku i oszczędzaniu wody, energii i światła dziennego. Należy podkreślić, że obiekt wytwarza wystarczającą ilość energii aby wspierać okoliczne budynki, w tym pobliski szpital.
Poniemiecki bunkier jest zarówno pomnikiem minionej wojny, jak i charakterystycznym punktem orientacyjnym w tkance miasta. Jego rewitalizacja powinna nadać nowy wymiar całej okolicy, dlatego też, podczas projektowania, budynek potraktowano w sposób niestandardowy. Elewację budynku zaprojektowano jako połączenie zieleni, paneli solarnych i fotowoltaicznych oraz nowoczesnego obrazu widocznego w zimie, gdy elewacyjna zieleń traci liście. Posadzka urbanistyczna dookoła budynku zawiera wzór, wskazujący kierunki do ważnych miejsc w okolicy.
Różnorodność aktywności oraz długie godziny otwarcia, mogą pomóc zwiększyć bezpieczeństwo i polepszyć reputację tego miejsca. Budynek ma szansę zostać żywym miejscem spotkań i nowym centrum dla społeczności dzielnicy Nadodrze.